W Zespole Szkół Nr 1 w Olkuszu, historia splata się ze współczesnością.  Życie olkuskiego „Mechanika” „pulsuje” w rytmie dawnych wydarzeń, bowiem Szkoła pieczołowicie dba o pamiątki z przeszłości. Jedną z bezcennych pamiątek jest pierwszy sztandar szkolny.

Podczas uroczystości zakończenia roku szkolnego 1917/1918,  w dniu 16 czerwca 1918 r., miało miejsce oficjalne przekazanie Szkole i poświęcenie tegoż sztandaru. Został on zaprojektowany w 1916 r. przez nauczyciela rysunku odręcznego i kierownika pracowni stolarskiej, Władysława Turbasa, ufundowany przez Radę Miasta Olkusza i wykonany przez Związek Pracy Kobiet Polskich w Krakowie.

Zatrzymajmy się trochę dłużej nad postacią Władysława Turbasa (1884-1950) - olkuskiego artysty, rzeźbiarza i grafika. Był on długoletnim nauczycielem rysunków i kreśleń w Szkole Rzemieślniczej, artystą rzeźbiarzem i grafikiem. Jego ojciec, Paweł Turbas, podobno uczeń samego Jana Matejki, był także zdolnym rzeźbiarzem. Miał pracownię na ul. Sikorka w Olkuszu i wykonywał piękne rzeźby dla wielu kościołów (ołtarze w Bolesławiu, Białym Kościele, Zagórzu, Przysiece, Kłobucku i innych miejscowościach). Dziełem Pawła Turbasa jest rzeźba „Święta Rodzina” w kaplicy św. Anny w Bazylice Św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu, jak również  herb miasta Olkusza, który znajduje się nad olkuskim magistratem. Władysław Turbas po ukończeniu Wyższej Szkoły Przemysłowej w Krakowie, kształcił się w Wiedniu, podjął praktykę  w Szawlach na Litwie, a potem, razem ze swoim ojcem, pracował nad zdobieniem kościołów.

Pierwszy sztandar szkoły o wymiarach ok. 102 x 99 cm, wykonano z tkanin jedwabnych, ozdobiono haftami z barwnych oraz metalowych nici (złotych i srebrnych), a także aplikacjami z barwnych materiałów. Na awersie znalazł się haftowany wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej otoczony promienistą glorią. Wokół niego umieszczono czworoboczną ramę z napisem: „MIEJSKA/ SZKOŁA/ RZEMIOSŁ/ w OLKUSZU”. Narożniki ramy podkreślono sercowatymi formami wypełnionymi haftowanymi symbolami – akcesoriami kreślarskimi, górniczymi, ślusarskimi i kowalskimi. Rewers zdobi tarcza herbowa z czerwonej tkaniny z wizerunkiem orła w koronie, haftowanym metalowymi nićmi, z herbem miasta Olkusza na piersi. Poniżej tarczy widnieje data: „16 • IX/1916”.

Pierwszy sztandar olkuskiej Szkoły Rzemieślniczej był prezentowany przez poczty sztandarowe podczas uroczystości szkolnych i powiatowych w latach międzywojennych, np. podczas Święta Niepodległości 11.11.1930 roku, podczas odsłonięcia tablicy poświęconej poległym w wojnie polsko-bolszewickiej na gmachu Starostwa Powiatowego w Olkuszu (zdjęcie ze zbiorów olkuskiego Muzeum Regionalnego PTTK).

W Komitecie **uroczystości poświęcenia sztandaru zasiadali: burmistrz Karol Radłowski oraz panowie: Kipiński, Gurbiel i Jarno (Protokół z Posiedzenia Rady Opiekuńczej z dnia 10 czerwca 1918):                                                     (…) Do ścisłego Komitetu uroczystości poświęcenia sztandaru wybrano: pp. Radłowskiego, Kipińskiego, Gurbiela i Jarnę oraz Baca (…).

Tak oto Jan Jarno  - ówczesny regionalista, w swoich „Pamiętnikach”  przedstawia uroczystość przekazania  Szkole sztandaru*: „Rzadką i piękną uroczystość urządził w niedzielę 16 b. m. Olkusz, bo poświęcono tu sprawiony kosztem miasta sztandar miejskiej rzemieślniczej szkoły, która w roku bieżącym wypuszcza w świat 10-ciu swych wychowanków. Szkoła ta prowadzona wzorowo przez inżyniera Stanisława Baca cieszy się ogólną sympatią miasta z Radą m. na czele, która też z powodów wyżej wymienionej uroczystości święciła ten dzień uroczyście najpierw nabożeństwem w kościele, a następnie w gmachu szkolnem, gdzie po przyrzeczeniu opuszczających szkołę wygłoszono szereg wzniosłych przemówień zakończonych skromnem śniadaniem z okazji pożegnania wychowanków”.*

Podczas II wojny światowej, sztandar został ukryty i przechowany przez Pana woźnego W. Kościńskiego i jego synów.

Sztandar ten jest znakomitym świadectwem sztuki rękodzielniczej oraz niezwykle ważną pamiątką historyczną.